Σιδηροπενική Αναιμία
-
Ο σίδηρος είναι απαραίτητος για τη διατήρηση πολλών φυσιολογικών λειτουργιών, συμπεριλαμβανομένης και της παραγωγής της αιμογλοβίνης (αιμοασφαιρίνης), του μορίου που μεταφέρει το οξυγόνο. Επίσης είναι απαραίτητος για τη διατήρηση της υγείας των κυττάρων του δέρματος, των μαλλιών, των νυχιών κ.ά.
Ο σίδηρος των τροφίμων απορροφάται από τα κύτταρα του εντερικού βλενογόννου. Απορροφάται μόνο ένα μικρό ποσοστό του σιδήρου της τροφής. Κατόπιν απελευθερώνεται στην κυκλοφορία του αίματος, όπου ένα μόριο που ονομάζεται τρανσφερίνη ενώνεται με αυτόν και τον μεταφέρει στο συκώτι. Εκεί αποθηκεύεται ως φεριττίνη και ελευθερώνεται όταν χρειάζεται προκειμένου να συνθέσει ερυθρά αιμοσφαίρια στο μυελό των οστών. Όταν τα ερυθρά αιμοσφαίρια, μετά από 4 μήνες περίπου ζωής δε μπορούν να λειτουργήσουν, επανααπορροφώνται από το σπλήνα, όπου ο σίδηρος εκεί ελευθερώνεται και μπορεί να ξανά χρησιμοποιηθεί.
Η σιδηροπενική αναιμία είναι πολύ συχνή, ιδιαίτερα στις γυναίκες και ιδιαίτερα όταν ακολουθείται δίαιτα χαμηλή σε σίδηρο. Στις ομάδες που είναι περισσότερο ευάλωτες ανήκουν:
- Γυναίκες με έμμηνο ρύση, ιδιαίτερα αν η απώλεια αίματος είναι έντονη
- Έγκυες γυναίκες, ή θηλάζουσες, ή αυτές που πρόσφατα γέννησαν.
- Άτομα που έχουν υποστεί σοβαρή επέμβαση ή τραυματισμό
- Άτομα με γαστρεντερικές νόσους όπως κοιλιοκάκη, ελκώδη κολίτιδα ή νόσο του Crohn.
- Άτομα με πεπτικό έλκος.
- Άτομα που έχουν υποστεί βαριατρικές επεμβάσεις.
- Φυτοφάγοι και άτομα που δε περιλαμβάνει το διαιτολόγιο τους τρόφιμα πλούσια σε σίδηρο.
- Παιδιά που πίνουν περισσότερο από 500ml αγελαδινό γάλα ημερησίως.
Άλλες σπανιότερες περιπτώσεις περιλαμβάνουν απώλεια αίματος από το γαστρεντερικό (γαστρίτιδα, οισοφαγίτιδα, έλκη στομάχου ), ρινορραγία χρόνια, απώλεια αίματος από την κύστη ή τα νεφρά, συχνές λήψεις αίματος (αιμοδοσία), ενδοαγγειακή αιμόλυση κ.ά.
-
Τα κύρια συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Ωχρότητα βλεννογόνων και δέρματος
- Ανεξήγητη κούραση και καταβολή.
- Πόνος στο στήθος, κοντή αναπνοή, ιδιαίτερα με την άσκηση
- Γενικευμένη ανεξήγητη αδυναμία
- Κεφαλαλγία, ιδιαίτερα ταυτόχρονα με φυσική δραστηριότητα
- Επιθυμία για βρώση πάγου ή πηλού.
- Πόνο στη γλώσσα ή λεία γλώσσα
- Τριχόπτωση και εύθραυστα νύχια
- Βούισμα αυτιών
-
Η απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό δε γίνεται στον ίδιο βαθμό από όλα τα τρόφιμα. Αυτό οφείλεται στη χημική μορφή με την οποία εμπεριέχεται ο σίδηρος στα διάφορα τρόφιμα. Τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης παρέχουν καλύτερα απορροφήσιμο σίδηρο στον οργανισμό (αιμικό σίδηρο) σε σχέση με τα τρόφιμα φυτικής προέλευσης (μη αιμικό σίδηρο).
α. Πηγές αιμικού σιδήρου (ποσοστό απορρόφησης 15-35%):
•Συκώτι, σπλήνα
•Μύδια, στρείδια
•Όλα τα είδη κρέατος και κυρίως το μοσχαρίσιο κρέας
•Μπακαλιάρος, πέρκα, σολομός, τόνος, σαρδέλες, γαρίδες
•Κρόκος αυγού.
Φροντίστε να περιλαμβάνετε στα κύρια γεύματα της ημέρας ένα τουλάχιστον τρόφιμο από αυτή την ομάδα.
β. Πηγές μη αιμικού σιδήρου (ποσοστό απορρόφησης 2-10%):
•Όσπρια (φακές, φασόλια, ρεβίθια)
•Σουσάμι, πλιγούρι βρώμης
•Φάβα
•Τυρί tofu (τόφου)
•Ξηροί καρποί (φιστίκια, καρύδια, φιστίκια Αιγίνης, αμύγδαλα, κάσιους, πασατέμπο)
•Ψωμί σίκαλης
•Ξηρά φρούτα (σταφίδες, δαμάσκηνα, σύκα)
•Βερίκοκα, παντζάρια, σπανάκι, αγκινάρες.
Λόγω της μικρής ικανότητας απορρόφησης του σιδήρου από αυτά τα τρόφιμα, καλό είναι τα τρόφιμα της ομάδας αυτής να συνοδεύονται από τρόφιμα της πρώτης ομάδας ή από τρόφιμα που ενισχύουν την απορρόφηση του σιδήρου (βλ. παρακάτω). Τρόφιμα με βιταμίνη C (πορτοκάλι, φράουλες, χυμός λεμονιού) ευνοούν την απορρόφηση του σιδήρου των φυτικών τροφών.
Καφές –τσάι
Ο καφές, καθώς και το τσάι, περιέχουν τανίνες που εμποδίζουν την απορρόφηση του σιδήρου. Καλό είναι λοιπόν να μην πίνετε καφέ ή τσάι μαζί ή αμέσως μετά τα γεύματα.
Αλκοόλ
Εάν πίνετε κρασί με τα γεύματα σας προτιμήστε το λευκό που ευνοεί την απορρόφηση του σιδήρου και αποφύγετε το κόκκινο, που λόγω των πολυφαινολών που περιέχει μπορεί να μειώσει λίγο την απορρόφηση του σιδήρου.
Τρόφιμα που ευνοούν την απορρόφηση του σιδήρου
-Κρέας, ψάρι, πουλερικά
-Πορτοκάλι και ο χυμός του, φράουλες, γκρέιπφρουτ
-Μπρόκολο, λαχανάκια Βρυξελλών, ντομάτα και ο χυμός της, πατάτες, πράσινες και κόκκινες πιπεριές, μαρούλι.
-Λευκό κρασί.
Το άρθρο επικεντρώνεται κυρίως στη σχέση σιδήρου – διατροφής και δεν περιέχει πληροφορίες για το καθαρά ιατρικό μέρος της αναιμίας.
Πηγή
http://www.hematology.org/Patients/Anemia/Iron-Deficiency.aspx http://www.clickatlife.gr/euzoia/story/12657